Kalendarium

1935

21 czerwca

Zarząd FOM oddaje do dyspozycji Rządu RP kwotę 2.902.879,41 zł i przekazuje prośbę o jej wydatkowanie na budowę okrętu podwodnego.

Listopad      

Trwają negocjacje związane z zamówieniem okrętu podwodnego w Holandii.

1936

29 stycznia

Kontradmirał Jerzy Świrski podpisuje w Hadze w imieniu Rządu RP umowę ze stocznią Koninklijke Maatschappij „de Schelde” na budowę dwóch okrętów podwodnych.

14 sierpnia

Położenie, na pochylni we Vlissingen, stępki pod nowy polski okręt podwodny.

1937

30 marca

Ukończenie zakładania wręg okrętu.

14 maja

Zakończenie kładzenia poszycia okrętu.

29 października – 2 listopada

Montaż głównych motorów elektrycznych na okręcie.

1938

15 stycznia

Chrzest i wodowanie okrętu. Matką chrzestną okrętu zostaje Jadwiga Sosnkowska. Podczas ceremonii wodowania okręt otrzymuje nazwę “Orzeł”.

7 kwietnia – 3 czerwca

Montaż baterii akumulatorów.

3 maja – 2 czerwca

Montaż silników Diesla.

25 czerwca – 18 lipca

Pierwsze dokowanie „Orła”.

23 sierpnia

Pierwsze wyjście „Orła” w morze w Deltę Skaldy.

30 września – 14 października

Drugie dokowanie okrętu.

21 października – 1 listopada

“Orzeł” przechodzi próby torpedowe w Den Helder.

12 listopada – 2 grudnia

Próby szybkościowe i zanurzenia okrętu.

1939

20 stycznia

Okręt opuszcza dok.

2 lutego

Uroczyste podniesienie polskiej bandery na okręcie.

5 lutego

“Orzeł” opuszcza Vlissingen udając się do Polski.

7 lutego

Przybycie okrętu do Gdyni-Oksywia.

10 lutego

Uroczyste powitanie „Orła” w Basenie Prezydenckim w Gdyni.

1 Czerwca 

Kapitan marynarki Jan Grudziński zostaje zastępcą dowódcy okrętu.

Czerwiec-sierpień

„Orzeł” prowadzi rejsy patrolowe.

17 lipca

“Orzeł” zostaje okrętem flagowym dowódcy dywizjonu.

1939

1 września

“Orzeł” opuszcza port w Gdyni o godz.06.30 i udaje się w rejon swojego sektora.

2 września

Załoga „Orła” staje się świadkami bombardowania Gdyni i Półwyspu Helskiego.

3 września

Według dowódcy okrętu, od godziny 2.00 do 06.00 okręt leży na dnie, na głębokości 15–16 m. Następnie prowadzi patrol w okolicach Helu. Według drugiego scenariusza, „Orzeł” przeleżał większą część dnia na dnie, wynurzając się o zmroku. O godzinie 22.00 następuje wymiana informacji z dowódcą ORP „Wilk” podczas bezpośredniego spotkania okrętów.

4 września

 „Orzeł” opuszcza wyznaczony sektor i udaje się w rejon Gotlandii.

5 września

 Załoga prowadzi prace naprawcze nad uszkodzonymi zbiornikami balastowymi.

6 września

Dozór wzdłuż wybrzeża Gotlandii. Wykrycie nieuzbrojonego statku „Bergen” bądź „Bremen.

7 września

Okręt prowadzi patrol między Gotlandią i Estonią. “Orzeł” nawiązuje łączność radiową z “Sępem”.

8 września

Pogorszenie się stanu zdrowia dowódcy okrętu.

 8-12 września

Według dowódcy okrętu „Orzeł” realizował patrolowanie w rejonie cypla Brüsterort, gdzie dotarł o świcie 8 września. Według drugiego scenariusza okręt znajdował się między Gotlandią i Estonią. Dnia 10 września “Orzeł” nadaje meldunek do dowódcy dywizjonu o chorobie kapitana, która uniemożliwia mu dowodzenie okrętem. W odpowiedzi dowództwo floty poleca wysadzić kapitana w neutralnym porcie i działać pod rozkazami jego zastępcy lub podejść na Hel celem zamiany dowódcy. Dowódca kmdr. ppor. H. Kłoczkowski decyduje się zawinąć do Tallinna.

13 września

Pogorszenie się stanu zdrowia dowódcy okrętu. Okręt udaje się do odległego Tallina.

14 września

Około godz. 21.30 “Orzeł” wchodzi na redę Tallinna koło półwyspu Paljassar.

15 września

Od 01.00 do 03.00 na pokład okrętu podwodnego przybywają kolejni estońscy oficerowie, którzy zostają poinformowani o awarii sprężarki oraz o chorobie dowódcy. Strona estońska udziela informacji, że w porcie przebywa niemiecki statek handlowy “Thalatta”, który jako pierwszy będzie wychodził z portu i dlatego, zgodnie z przepisami prawa międzynarodowego, “Orzeł” nie będzie mógł opuścić Tallina prędzej, niż po upływie 24 godzin od chwili jego wyjścia z portu. Komandor podporucznik H. Kłoczkowski udaje się do szpitala. W godzinach popołudniowych „Orzeł” zostaje internowany i pozbawiony dziennika pokładowego oraz map.

16 września-17 września

Demontaż i konfiskata uzbrojenia okrętowego, broni palnej, amunicji artyleryjskiej, zamków do dział oraz czternastu z dwudziestu torped.

18 września

O godz. 03.00 załoga okrętu obezwładnia dwóch marynarzy estońskich, przecina kable telefoniczne i elektryczne oraz cumy i “Orzeł” rozpoczyna manewr wyjścia z portu. W czasie tych manewrów okręt wchodzi dziobem w podwodne molo i zostaje czasowo unieruchomiony. Estończycy otwierają ogień z karabinów maszynowych i dział artylerii nadbrzeżnej. “Orzeł” schodzi jednak z podwodnej przeszkody i wychodzi z portu. Dowódca okrętu powiadamia Hel otwartym tekstem o ucieczce oraz braku szyfru i map.

19 września

“Orzeł” odbiera komunikat radiowy dotyczący swojej ucieczki i informacje niemieckiej propagandy dotyczące oskarżenia załogi o zamordowanie dwóch estońskich wartowników. Na okręcie, nawigator ppor. Mokrski na podstawie starego spisu latarń sporządza odręcznie mapy Bałtyku i Cieśnin Duńskich.

21 września

Okręt przybył w pobliże Gotlandii, gdzie na ląd wysadzono dwóch estońskich marynarzy.

30 września

“Orzeł” kieruje się w rejon wyspy Öland.

1- 6 października

Okręt podejmuje próbę storpedowania niemieckiego statku i wchodzi na mieliznę. Podczas schodzenia z niej zostaje zaatakowany przez niemiecki wodnosamolot.

7 października

Dowódca okrętu podejmuje decyzję o przejściu okrętem do Anglii.

8 października

Okręt udaje się w kierunku przylądka Falsterbov. Następnie na środkową odnogę Sundu do kanału Drogden, gdzie napotyka patrolujące okręty szwedzkie i niemieckie.

9 października

Okręt mija Helsingör i Hälsingborg.

10 października

“Orzeł” wchodzi na wody Kattegatu.

11 października

Okręt wchodzi na wody Skagerraku.

12 października

“Orzeł” kieruje się przez wody Morza Północnego ku wybrzeżom Anglii.

14 października

O godz. 06.00 z okrętu nadano sygnał rozpoznawczy i pozycję. Pięć godzin później w odległości 30 Mm od Isle of May “Orzeł” spotyka się z brytyjskim niszczycielem “Valorous”, który doprowadza go do portu w Rosyth.

21 października

Szef Kierownictwa Marynarki Wojennej Rozkazem Dziennym nr 2a wyraził najwyższe uznanie dla Jana Grudzińskiego – dowódcy okrętu ORP „Orzeł” za całość podjętych działań oraz udzielił pochwały oficerom i załodze „Orła”.

30 października

Przejście „Orła” z Rosyth do Dundee, gdzie ma zostać umieszczony w jednym z dwóch suchych doków, którymi dysponowała stocznia Caledon Shipbuilding&Engineering Company Ltd.

17 Listopada

Wizyta gen. Sikorskiego i kontradmirała Świrskiego w Dundee, odznaczenie części załogi ORP “Orzeł”.

1 grudnia

Koniec remontu na okręcie i przejście do Rosyth. Okręt zostaje wcielony w skład Drugiej Flotylli Okrętów i otrzymuje rozpoznawczy znak taktyczny 85-A.

10 grudnia

Przyznanie Kapitanowi marynarki J.Grudzińskiemu odznaczenia Distinguished Service Order.

29 grudnia-1 stycznia

“Orzeł” bierze udział w eskorcie konwoju z Lerwick na Szetlandach do Bergen.

1-4 stycznia

“Orzeł” wraz z innymi okrętami eskorty przeprowadził konwój z Bergen do Firth of Forth.

18-27 stycznia

Pierwszy samodzielny patrol „Orła”.

10-23 lutego

Drugi samodzielny patrol „Orła”.

26 lutego 

Wizyta w Rosyth króla Jerzego VI oraz spotkanie i rozmowa z kpt. mar.
J. Grudzińskim.

5-17 marca 1940 r.

 Trzeci samodzielny patrol „Orła”.

3-18 kwietnia 1940 r.

Czwarty samodzielny patrol „Orła”. 8 kwietnia zatopienie “Rio de Janerio”.

28 kwietnia-11 maja 1940 r.

Piąty samodzielny patrol „Orła”.

23 maja-?

Szósty samodzielny patrol „Orła”, w trakcie którego okręt zaginął w niewyjaśnionych do dziś okoliczościach.

12 czerwca

Kierownictwo Marynarki Wojennej R.P. wydało komunikat następującej treści:

Z powodu braku jakichkolwiek wiadomości i nie powrócenia z patrolu w kreślonym terminie okręt podwodny Rzeczypospolitej Polskiej “Orzeł” uważać należy za stracony.

Podobne Newsy